Hoe de SOK langdurige samenwerking optuigt

Op de hub-locatie van Beentjes GWW in Landsmeer is het een drukte van belang. Het is vrijdagmiddag en de stratenmakers komen één voor één terug uit ‘hun’ werkgebied: Amsterdam Landelijk Noord. Auto’s, kruiwagens, trilplaten, alles gaat meteen aan de lader, want zowel het wagenpark als het materiaal zijn hier volledig elektrisch. De projectleiders komen naar beneden en zelfs de mannen van de andere aannemers in het pand lopen nog even langs voor een praatje voordat iedereen aan z’n weekend begint. De duurzame locatie, de ontspannen sfeer. Dat dit hier mogelijk is, heeft alles te maken met de SOK, een innovatieve vorm van samenwerken uit de koker van het Ingenieursbureau van gemeente Amsterdam.

“Bij de gemeente Amsterdam komt de komende jaren heel veel werk los”, vertelt Frans Beentjes. “Hoe zet je dat allemaal weg? Hoe vind je daarvoor de goeie partijen met voldoende capaciteit? Daar liepen ze tegenaan. Daarbij waren ze de gevechten met aannemers zat. Ze wilden het anders aanpakken en bedachten de SOK: een Samenwerkings OvereenKomst. Daarmee schreven ze een openbare aanbesteding uit voor het onderdeel Elementenverharding.”

Geen traditionele aanbesteding

“Om mee te doen aan de uitvraag moest je twee plannen inleveren. In plan 1 moest je laten zien hoe je wilde gaan samenwerken. In plan 2 hoe je het slim en schoon zou gaan uitvoeren. Er werd dus niet gevraagd naar prijs, heel uitzonderlijk. De gunning ging op beste plannen. In totaal schreven 18 aannemers in, op 9 percelen. Wij kregen het perceel Landelijk Noord, met een contract van 4 jaar en een optie van 2 jaar verlening. Pas daarna gingen we het over de prijs hebben… samen! “

“Tot voor kort mocht de aannemer die de grootste korting gaf, of de grootste misrekening maakte in zijn calculatie, het werk maken. Dat resulteerde altijd in strijd binnen de projecten, ook bij ons. Binnen de SOK gaat het eerst om de inhoud en zijn we elkaar aan tafel gegaan om een eerlijke prijs te bepalen. Want dat is een van de uitgangspunten: beide partijen moeten vinden dat het werk ervoor gemaakt kan worden. Moet je voorstellen: niet meer steggelen over meerwerk of onhaalbare eisen moeten stellen aan je stratenmakers of onderaannemers om het werk voor de afgesproken prijs gedaan te krijgen. Nu verdient iedereen een gezonde boterham, ook de mensen buiten. Dat maakt de werksfeer meteen zoveel plezieriger.”

"Iederéén verdient op deze manier een gezonde boterham, dat maakt de werksfeer heel plezierig."

“We werken er inmiddels met een vast team van bijna 10 man en buiten nog bijna 30 mensen. Naast herstel openbare ruimte en dagelijks onderhoud doen we speciale projecten, zoals in Zunderdorp waar we een complete wijk opnieuw hebben ingericht. Qua omvang is het dus gewoon een flink contract met een continue werkstroom. Maar ook op andere vlakken heeft de SOK ons ongelooflijk veel kans geboden. Zoals het kunnen verduurzamen van ons wagenpark en materieel. De gemeente vroeg: wat hebben jullie nodig? Dan gaan we kijken of we daarin kunnen ondersteunen. Zo is de hub-locatie in Landsmeer gerealiseerd.

Een uitvalsbasis voor het hele team

“We hebben daar in 2020 een grote hal gekocht, met kantoren erboven. Van hieruit  worden alle werken op ons perceel bestierd. Projectleiders van de gemeente lopen graag even binnen. Als er een spoedje is, kunnen we het meteen regelen. En ’s nachts gaat al het materiaal er aan de stekker. Omdat het een grote locatie is, hebben we de samenwerking opgezocht met andere partijen die binnen de SOK actief zijn. Nu delen we de ruimte met Markus en met Van Wijk en maken we er samen iets van. Ook dat valt voor ons onder duurzaamheid.”

Thuis in Landelijk Noord

“Het is echt ons gebied geworden, we vinden het er geweldig. Onze mensen en machines zijn helemaal uitgerust voor de drassige ondergrond. We gebruiken speciale rijplaten, een soort drijvende bruggen om over de weilanden te leggen als we daar aan het werk zijn. Vooral de jongens buiten kennen de dorpjes inmiddels op hun duimpje. Ze hoeven hun navigatie niet meer aan te zetten en ze kennen de status van elke straat. Dat is niet alleen efficiënt, het zorgt ook dat ze zich er verantwoordelijk voor voelen. Dat is heel waardevol.”

We doen het voortraject grotendeels zelf

“Ook dat is onderdeel van de SOK. We zitten meteen aan tafel, maken het ontwerp en een plan voor het omgevingsmanagement. Vroeger kreeg je een bestek binnen en ging je meteen op zoek naar de fouten. Daar lagen immers de kansen om iets te verdienen. Nu zijn we samen een bouwteam en delen we de verantwoordelijkheid. Dat verschil is enorm. We nemen de gemeente zo veel werk uit handen en belangrijker: er is veel meer vertrouwen. Ook dat scheelt capaciteit: de gemeente hoeft een stuk minder opzichters in te zetten.”

"Het is echt mooi werk, want het is gegund op waarde. En omdat je wordt beloond als je je werk goed doet, is er continuïteit van kennis."

“Helemaal vanzelf ging dat niet”, geeft Frans lachend toe. “Voor alle deelopdrachten waren er verschillende projectteams met projectleiders en toezichthouders. Mensen zaten niet te wachten op onze ideeën, vonden het maar niets dat wij hun werk kwamen overnemen. We kregen te horen: ga maar gewoon op de ouderwetse manier van start. Plannen gingen letterlijk terug de kast in. Dat was binnen de hele SOK het geval, ook op andere percelen. We zagen overal strubbelingen ontstaan en hebben er toen voor gekozen die strijd niet aan te gaan. We hebben de teams de tijd gegeven om te schakelen. Dat bracht ontspanning en daarmee kwam er stap voor stap ruimte voor het nieuwe samenwerken. Die flexibiliteit heeft ervoor gezorgd dat het vertrouwen snel groeide. Bij ons intern was het net zo goed een cultuuromslag. Maar die ging heel snel, omdat het gewoon veel plezieriger werken is. Nu kunnen we lezen en schrijven met elkaar. Ik zal niet zeggen dat onze uitvoerders en de opzichters van de gemeente nu hand in hand over het werk huppelen, maar ze gaan wel samen een bewonersavond in. We pakken dingen op als een team.”

Iedereen zit goed in de wedstrijd

“In het begin lag alles onder een vergrootglas. Nu zijn we onderweg en is er rust. Ik heb veel respect voor Marten Klein en Jorrit Kalt van het Ingenieursbureau van de gemeente. Ze kregen een karrevracht aan kritiek over zich heen, vanuit hun eigen organisatie en van buiten. Maar ze geloofden erin en hebben hun rug recht gehouden. Andere gemeentes volgen de SOK op de voet en willen er alles van weten. Wij vertellen ze er graag over, want we hopen dat deze manier van werken overal uitgerold gaat worden. Je bent echt een partner, je kunt je kennis inbrengen en een totaalpakket bieden in plaats van alleen straatjes leggen. Er is inmiddels ook een SOK Kademakers en er komt een SOK Bruggen. En deze overeenkomst krijgt een vervolg in SOK 2.0 Elementenverharding. Daar gaan we zeker voor!”